ستاره اسكندری:
ساخت خورشید آن ماه سفارشی نبوده است
به گزارش جاوید شو، کارگردان فیلم «خورشید آن ماه» اظهار داشت: ساخت این فیلم مسئولیت اجتماعی ام بوده و نه به سفارش بلکه با باور و آن چه در بلوچستان دیدم، تولید شده است.
به گزارش جاوید شو به نقل از خبرگزاری ایرنا، ششصدوسومین برنامه از سری برنامه های سینماتک خانه هنرمندان ایران به نمایش فیلم سینمایی «خورشید آن ماه» به کارگردانی ستاره اسکندری اختصاص داشت. بعد از نمایش این فیلم، نشست نقد و بررسی آن با حضور جواد طوسی منتقد سینما، رضا صمیم جامعه شناس و کارگردان فیلم انجام شد.
«خورشید آن ماه» که اولین فیلم به زبان بلوچی در سینمای ایران است، داستانی عاشقانه در درون بافتار اجتماعی-فرهنگی جامعه سیستان و بلوچستان را روایت می کند و با کنار گذاشتن تصاویر غالب و کلیشه ای سینمای ایران از این استان و مردمان آن می کوشد واقعیت های راستین بلوچستان را به نمایش بگذارد.
جواد طوسی در این جلسه اظهار داشت: فیلم با فضای امروز از جهاتی انطباق دارد. متاسفانه به دلیلهای مختلف امکان نمایش چنین فیلم هایی در یک شرایط معمول و طبیعی وجود ندارد. حالا عمده فیلم هایی که در نمایش عمومی شاهد آن هستیم، درحال سوق پیدا کردن به مسیری است که روی سلیقه مخاطب منفعل امروز نیز تاثیر مخربی می گذارد.
وی اضافه کرد: شخصا مشکل و مخالفتی با یک سینمای عامه پسند ندارم اما اگر به یک عدالت فرهنگی معتقد باشیم، اقتضا می کند که در کنار آثاری که الان وجهه غالب نمایش عمومی را به عهده گرفتند، شاهد اکران مناسب فیلم هایی همچون «خورشید آن ماه» نیز باشیم. در حقیقت با اکران حداقلی آثاری این چنین بستر مناسبی برای پیدا کردن مخاطب آنها فراهم نمی شود تا بازگشت سرمایه حداقلی و آبرومندانه برای آنها رخ دهد. در صورتیکه سازنده اثر در یک رابطه دوطرفه می تواند موجودیت معاصر خودرا محک بزند و مسیر برای فیلم بعدی را انتخاب نماید.
این منتقد سینما بیان کرد: فیلم «خورشید آن ماه» خاصیت مشترکی با گذشته من دارد. فیلم در منطقه ای تولید شده که مراحل اولیه شغل قضایی من نیز در همان جغرافیا سپری شده است. من سه چهار سال در شهرستان ایرانشهر خدمت قضایی داشتم و کاملا با بافت محیطی آن منطقه آشنا هستم و متاسفانه در ژورنالیسم رسانه ای مقداری شکل زمخت و خشونت آمیز این منطقه مورد توجه قرار گرفته است اما اگر فرصتی برای شما فراهم گردد و با این مناطق بیشتر آشنا شوید، می بینید که چقدر این بکر بودن به ویژه در ریشه های قدیمی تر کاملا شما را به یک حضور هرچه سمپاتیک تر مایل می کند. ریشه ها، باورها و صداقتی که در این مناطق وجود دارد، با یک سری آیین ها آمیخته شده اما هنوز اصالت خودرا حفظ نموده اند.
طوسی اظهارداشت: خودم در دورانی که جانشین دادستان و دادیار بودم، در بعضی از پرونده های قتل، وقتی به مرحله نهایی می رسید، مجازات قصاص درنظر گرفته می شد، افراد رضایت می دادند اما سپس خودشان برای مقابله به مثل اقدام می کردند. یعنی عدم اعتماد به قانون مندی های معمول و اجتماعی در آنها وجود دارد. خب چه کسی می تواند کمی این شرایط را متوازن کند؟
وی اظهار داشت: کمترین ارزش فیلم خانم اسکندری، فرهنگسازی و جهان بینی است که ارائه می دهد. فیلم اگر مسائلی را مطرح می کند، خیلی ذوق زده مسائل و مفاهیم دیگری همچون فمنیسم نمی گردد. فیلم در آخر بندی می توانست در همان چرخه نگاه آرمان خواهانه پس از آن تک نوازی پیر مراد به عنوان خرد آن سرزمین، زن می تواند شرایط را تغییر دهد اما بازی تصویری خانم اسکندری، تلفیقی از جبر و اختیار را به ما نشان میدهد و این اتفاقی قابل توجه به شمار می آید.
دیدن «خورشید آن ماه» یک تکلیف است
رضا صمیم در ادامه این جلسه اظهار داشت: فیلم را یک بار دیدم و بسیار تحت تأثیر قرار گرفتم. با توجه به این که چند سال از ساخت فیلم می گذرد، باید بگویم جای تاسف دارد که شرایط اکران این اثر به صورتی نبوده که آنچنان که باید دیده شود و ما نتوانستیم این فیلم را ببینیم.
وی اضافه کرد: در شرایطی که شاهد اکران فیلم های کمدی سخیف هستیم، چنین فیلم شاعرانه و درجه یکی که به جغرافیا و فرهنگی می پردازد که کمتر به آن پرداخته شده، دیدن این فیلم تکلیفی است که باید همه آنرا اجابت نماییم. گرچه زبان شخصیت های فیلم متفاوت از ماست اما شخصا حس می کنم که هیچ تفاوتی در آن بنیادهای انسانی با شخصیت هایی که به تصویر کشیده شده اند، ندارم. به شدت با انسان های درون فیلم احساس نزدیکی می کنم. دو سه مرتبه به بلوچستان سفر کرده ام اما باور کنید که در این سفرها با فرهنگ و انسان های آن منطقه احساس دوری می کردم. بزرگترین کارکرد این فیلم برداشتن فاصله شخص من با مردم بلوچستان است.
صمیم بیان کرد: در طول دیدن فیلم، درحال فکر کردن به این مساله بودم که خانم اسکندری، چرا بلوچستان را انتخاب نموده است؟ فیلم در مورد غیرت، ناموس و شکلی از مرد سالاری است اما چرا باید در این جغرافیا نقش ببندد؟ بلوچستان اکستریم ترین حالت اعمال چنین موانع، احساسات و خاصیت هایی است.
این جامعه شناس اظهارداشت: مردسالاری و تعصب در بلوچستان نسبت به بقیه مناطق بیشتر است. در نهایت به این نتیجه رسیدم که جامعه شناسانه به آن نگاه نکنم. بلوچستان جایی است که می شود این قصه را در آن منتقل کرد. فرهنگ آن به شدت موسیقایی بوده و با شهرهای دیگری چون یزد متفاوت می باشد. به سبب آمیختگی شدید فرهنگ بلوچی با موسیقی که در این فیلم نیز شاهد آن هستیم. رنگ ها و تصویر در بلوچستان نقش فوق العاده ای بازی می کند.
به جادوی بلوچستان گرفتار شدم
ستاره اسکندری در ادامه این جلسه اظهار داشت: همانطور که در مصاحبه های مختلف گفته ام، اینجا نیز باید بگویم که من به جادوی بلوچستان گرفتار شدم. این یک واقعیت است که همه ما به عنوان مرکزنشین ها کمتر با فرهنگ و قوم بلوچ آشنا هستیم.
وی اظهار داشت: نخستین بار که برای جشنواره لباس به بلوچستان دعوت شدم، ترسیدم و فکر کردم چه کسی در میانه قاچاق، ترور و آن چه که تا حالا در ادبیات و سینمای ما از بلوچستان نشان داده شده، چنین کاری می کند؟ بدین سبب با اصرار به آنجا رفتم و به عنوان یک اهل فرهنگ خیلی شرم زده شدم؛ برای اینکه متوجه شدم که چقدر با تکه ای از وطنم بیگانه هستم. بعدا در مطالعات بیشتر مواجه شدم با آنکه اساسا این یک نگاه حاکمیتی است که سیستان و بلوچستان به ویژه در بخش فرهنگی در محاق نگه داشته شود اما شخصا با فرهنگی بسیار غنی و ثروتمند مواجه شدم و از همین رو شگفت زده و شرمگین بودم.
اسکندری اضافه کرد: در منطقه آزاد چابهار، در آن زمان آقای عبدالرحیم کردی ریاست را برعهده داشت. با عنایت به این که در آنجا جشنواره لباس برگزار شده بود، به آنها گفتم شما چاره ای جز نمایش ندارید؛ جواب اتفاقات سینمایی، سینما و هنر نمایش است. بدین سبب شما مکلف به این کار هستید.
کارگردان «خورشید آن ماه» بیان کرد: به همین دلیل نخستین ماشین خیمه شب بازی را با سیاوش ستاری راه اندازی کردیم. برای ایجاد رویا و لبخند کودکانی که در منطقه محروم هستند، این کار را شروع کردیم و در نتیجه سیاوش ستاری حدود ۴۰۰ اجرای خیمه شب بازی را در آن منطقه روستا به روستا انجام داد. در آنجا هر چه از مردم بلوچستان دیدم، مهر و هنر؛ آغوش باز و فرهنگ غنی بود. در بلوچستان لیکو خواندم که هماورد آن هایکو ژاپن است. اتفاقا در خیلی از بخش ها شاهد رخدادهای مدرنی نسبت به مرکز هستیم. در نتیجه به آقای دکتر کردی، پیشنهاد ساخت فیلمی را دادم که نه برای تبلیغ سیستان و بلوچستان بلکه برای نشان دادن قسمتی از واقعیت آنجا که از گذشته پنهان و در محاق مانده، ایجاد شود.
وی اظهارداشت: این فیلم نه به سفارش بلکه با باور و آن چه من در بلوچستان دیدم تولید شده است. پدیده هایی که به لحاظ سیاسی و حاکمیتی اتفاق می افتد، کرامت مردمان یک قوم را نشانه می گیرد و از آن مهمتر رویاهای خردسالان آنرا نادیده گرفته و به آنها تصویر اشتباهی از خودشان ارائه می دهد.
اسکندری اظهار داشت: «خورشید آن ماه» را در وضعیت بسیار ویژه ای؛ لای چرخ دنده های شرایط فعلی ساختم و باید بگویم فیلمی همچون «خورشید آن ماه» در وضعیت سینمای موجود، چاره ای جز له شدن ندارد. البته من به عنوان ستاره اسکندری بازیگر توانستم سال قبل اکران محدودی بگیریم که در بین آثار دوستان بیشتر برای از سر باز کردن بود. برای اینکه فیلم با کمترین سانس ممکن اکران شد. من این فیلم را در یک سینمای سیار و به همراه ماشین خیمه شب بازی خود شهر به شهر در بلوچستان گرداندم. فقط بنا به وظیفه کنشگری اجتماعی که برای خود لازم می دانستم.
وی اضافه کرد: در این سال ها شغلم بازیگری بوده اما آرمان هایم متفاوت شده است؛ برای اینکه سینمای ما به طرف دیگری رفته است. من دست پرورده علی رفیعی، بهرام بیضایی و… بوده ام، طبیعی است که در زندگیم به لحاظ سلیقه از شرایط موجود فاصله گرفته است.
کارگردان «خورشید آن ماه» بیان کرد: بدین سبب باید بگویم که در ساخت این اثر، یک کنش گری اجتماعی انجام دادم که با آموخته هایم از دوستان ترکیب شده است. بدین سبب من را به عنوان کسی که درحال انجام مسئولیت اجتماعی خود است و به عنوان کسی که یک پل ارتباطی بین فرهنگ سیستان و بلوچستان و مرکزنشینانی که هیچ چیز از بلوچستان نمی دانند، ببینید. چون این مسئله در کردستان هم وجود دارد اما با توجه به این که بازیگران و فیلمسازان کردی داشتیم که مطرح شده اند، شرایط متفاوت شده است اما سیستان و بلوچستان به طرز عجیبی مغفول و مهجور مانده است.
فیلم سینمایی «خورشید آن ماه» بصورت آنلاین در شبکه نمایش خانگی اکران می شود و تمام درآمد حاصل از فروش این فیلم به ساخت کتابخانه در بلوچستان اختصاص پیدا می کند.
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب